19 maggio 2010

MIRENJOHJE ATDHETARE nga Shoqata 'ILIRIADA"

E dashur Vitore,
Urimet tona me te sinqerta ne kte MIRENJOHJE ATDHETARE dhene nga Shoqata "Ilriada" Foglino-Itali.
Si gjithmone na surprizon me kete jete te mbushur me aktivitete dhe gjithe dashamiresine e shprehur te shqiptareve kudo qe jane. Me respekt dhe nje falenderim nga te gjitha ne, qe jeni pjese e ketij Forumi dhe nje person i vecante.
TEUTAT SHQIPTARE NE BOTE
MODERATORET
NE FOLIGNO TE ITALISE U ORGANIZUA: MANIFESTIM PERKUJTIMOR KUSHTUAR GJASHTE VJETORIT TE RENIES HEROIKE TE DESHMORIT TE KOMBIT FADIL RIFATI

04 maggio 2010

Takimi me Yjet e Kinematografise Italiane, Maria Grazia Cucinotta dhe Claudio Amendola

Nje darke me Vip-pat e Kinematogarfise Italiane ne Trieste.
Isha perqendruar e tera te rregullimi i valixhes me rrobat,qe do merrja me vehte, ne nje udhetim , qe do beja per ne Zvicer e ftuar nga dy shoqata Shqiptare qe veprojne ne keto vende, kur nje zile fort nga telefoni me hodhi perpjete: - Pronto? - Buongiorno, volevo parlare con la signora Vittoria! - Sono io!- chi parla? - Ciao Vittoria! - sono Maria-Grazia Cucinotta.
Sa sme ra telefoni nga dora nga emocionet qe me filluan . Fal natyres ,qe e mbledh vehten menjehere dhe i kap shpejt gjerat , fillova te pershendetem e vazhdoje biseden normale.Kishin ardhur te xhironin nje pjese filmi ne Trieste dhe me la takim ne hotelin ku ishin vendosur bashke me vipin e kinematografise Italiane Claudio Amendola si dhe meartiste te tjere . Treni nisej ne oret e vona ,keshtu qe e lash valixhen pergjysem, u vesha dhe shkova ne hotelin ,qe lam takimin .
Me Marija Kucinoten ,isha njohur nje vit me pare ne festivalin e filmit ne Venecia (Lido). Aty takova, ose me mire pershendetje me dore apo dhe ndonje e dhene dore shpejt e shpejt artistave te ndryshem ,qe skishin kohe te rrinin me minuta me njerzit e shumte qe prisnin ti takonin. Per Marija Kucinoten ,kisha nje debules te vecante plus dhe per Klaudion ,po si tja beja te takohesha me ta?
Sapo kish mbaruar filmi konkurues me aktore kryesore Marija Gracien ,ku dhe ajo ishte prezent bashke me aktoret e tjere! Isha tre rreshta prapa saje. Ne moment mu kujtua dicka qe kisha lexuar njehere moti ,per Brixhit Bardone si e filloi karrieren e saje . Kishte ardhur Zherar Filipi ,qe ne ate kohe ishte famoze. Vajza nga Bordoja kishte bere kilometra vetem per te pare e takuar Zherarin ne ate sheshe te Parisit As qe behej fjale per tu takuar ,aq njerez kishte, ahere vogelushja filloi te heqi kepucet,fustanin ,dhe te eci drejt , Njerezit filluan ti hapin rruge me shume nga kurjoziteti i veprimit te saje , duke pare gjith kete bukuri ,qe po zhvishej aty ne mes sheshit ,po ajo me shikimin drejt po hiqte nje nga nje rrobat ku ngeli vetem me te brendeshmet.
Ne kete menyre ugjend para Zherarit ju perul dhe i tregoi deshiren e saje per tu bere artiste dhe vetem per te arrire te takoje artistin famoze u zhvesh. Qe aty fillon kariera e saj.
Deshira ime qe ne femijeri ka qene arti ne pergjithesi dhe kinematografia ne vecanti, po si te gjithaendrrat e tjera dhe kjo ngeli vetem nje enderr Kjo mu kujtua momentet e fundit qe mbaroi filmi dhe menjehere pa me bere syt drite nga njerez te ndryshem te artit apo gazetar qe kishin mbushur sallen plot. I fola me ze te lart…
Ciao bella Siciljana !Marija-Gracia, nuk te kujtohem fare? Sa here te kam pershendetur nga dritarja ime dhe sa here kemi folur bashke? Ne nje moment, normale qe shtangu nga gjithe kjo koefidence,po pastaj u drejtuam te njera tjetra dhe me ze te ulet i thashe: - E bera kastile se doja te takoja nga afer ndryshe sdo me vinte rradha.Qeshi me te madhe me vuri krahun dhe ecem nje cop rruge rrethuar nga turma e njerezve qe kerkonin autografe apo ti jepnin doren ,ama krahun tim se leshoi as kur erdhen shoqeruesit dhe ne keto momente ja u them me sinqeritet dhe pse dikush do qeshi, e ndjeva vehten VIP.
-Pa he! njehere me thuaj nga je? - Dhe me dy fjale i thashe qe jam pertej detit, karshi Sicilise saj, i fola ashtu thjesht me dy fjale dhe me sinqeritet duke i bere dhe komplimentat e rastit si aktore , si debulesa ime dhe mbi te gjitha per thjeshtesine e saj. I fola dhe per simpatine time qe kisha per Klaudion. U ndam si mike, per aq minuta qe ndenja me te shkembyem dhe telefonat, po foto qe kisha aq deshire sbera dot. Pas disa kohesh provova ta marr ne telefon po, njehere pergjigjej sekretaria, njehere tjeter i mbyllur dhe keshtu ngeli ne kujtese vetem ajo dite dhe si gjithmone , lexoja apo shikoja foton e saje te Claudios dhe te tjerve neper revista apo filma. Kur ja pas nje viti kjo telefonate! Zbriti me njehere sa po e lajmeruan . Ju ka bere vaki ndonjehere tju ngjisi gjaku me nje njeri qe ne fillim ? - dhe ja ! sikur njifeshim prej kohe u perqafuam. - Te kam kujtuar shpesh me tha: - dhe atyre te mijve i kam folur per kurajon dhe menyren si mu drejtove ne fillim. E di qe ti mund te beheshe artiste madhe ? aq origjinale me ke folur ahere , aq sa mendova se vertete mos ishe ndonje e njohur e vjeter . -Eh moj Marija!- i thashe duke u ulur ne nje poltrone ne holl te hotelit. Kjo ka qene nje endrra ime , qe su realizua kurre ! dhe i fola pak per vehte aq sa mund te me kuptonte ajo. Me qe tregoi interesim , i fola per Shqiperine tone ,per artistat tane. Fillova me te ndjerin Naim Frashrin dhe me rradhe deri te Margarita Xhepa dhe i biri Ndricimi, per Robert Ndreniken duke i thene qe po te ishin ketej , neper Europe dhe te lire ne rolet qe, luanin do ishin te njohur ne gjithe boten. Menyra pa droje duke e shoqeruar dhe me shakara dhe batute cdo bipede, ashtu pa gramatike si e flas une italishten e kenaqte pa mase.
Dreken e hengrem bashke aty dhe supriza qe me beri ishte prezantimi me Claudio Amendolen, Ylli i kinematografise italiane , ishte po aq i thjesht dhe komunikues si Maria-Gracia Cucinota . Ne mes tyre ,aty ne tavolinen e bukes harrova per nje cast qe isha me Vip-et e kinematografise , aq kofidenciale , kaloj ajo dreke. Me keqardhje u ndava dhe me erdhi shume keq , qe svajta dot ti shihja gjate xhirimit. Vetem kur u ndam u kujtova qe , si dhashe nje tip ibriku , prej balte punim artistik i Kavajes, qe ma kishin prure nga Shqiperia, nuk bera dhe fotografi dhe pse aparatin e kisha marre apostafat. Vajta me nje fryme ne vendin ku do benin xhirimin. Nuk me penguan , per te hyre se si rojet si dhe shoqeruesit me kishin pare me ta gjate drekes .Te parin aty jashte nderteses se xhirimit, takova Claudion Pas pes minutash erdhi dhe Marija dhe me te bera disa foto. Me falenderoj shume per ate qe i dhashe, duke me thene se dhe Sicilia , bene punime te ngjashme me keto po…jo aq te bukura . Kete sigurisht e tha per te me bere qefin.
Udhetimin per ne Zvicer se ndjeva fare pothuaj gjithe rrugen e kalova me kenaqesine qe me kishte dhene ajo dite.Kujtoja bisedat e bera me ta ose kur i thosha: E!c’fare ndryshim ka midis nesh , dy duar ju dhe dy une, dy sy ju dhe dy une ndryshon vetem gjuha,ndryshojne edhe rruget tona sigurisht dhe...te tjera budallalleqe si keto,po qe aty ne tavoline kishin aq lezet dhe qeshnim aq shume ..! Tani qe i rikujtoja, qeshja me vehte si puna e budallait… Vitorja!

19 aprile 2010

Shenime rreth vellimit poetik "Vetmi e largesise" shkruar nga Vitore Stefa-Leka

Ah, sa shume Atdheu dhemb, Larg Atdheu behet plage? JU KAM VELLEZER, ME THONI MOTER ! ?
( Shenime rreth vellimit poetik "Vetmi e largesise" shkruar nga Vitore Stefa-Leka )
Nga Simbad Detari
ATDHEU DHEMB
Ka nje fotografi te veten Vitore Stefa - Leka, vertet te pashme e te bukur, aty ne kopertinen e pasme te librit me poezi "Vetmi e Largesise", te botuar kohet e fundit nga shtepia botuese "Albin" ne Tirane. Nje foto ku, dy sy te hijshem veshtojne me kersheri e ngulm e bashke me ta, nje fytyre qe rrezaton miresi e drite. E qeshura e saj, e lehte dhe pakez jo fort e natyreshme, po t'a vezhgosh ashtu siç duhet, nuk eshte nje qeshur ne kuptimin e plote te fjales, por nje e "qeshur-dhimbje", ku jane shkrire se bashku shume gjera. Vetem nje njeri, i cili njeh vertet nga afer Vitore Stefa-Leken ose ai qe, nepermejet poezise se saj, arrin te kaperxeje kufirin e se dukeshmes e cila shprehet ne vargjet e vellimit e, krahas kesaj, arrin vertet te zhbiroje te padukshmen dhe esencialen, mund te kuptoje se ne ate buzeqeshje ka vertet shume dashuri por edhe shume dhembje, plage, mall, pengje, enderra te parealizuara kurre e, se fundi, nje deshire te marre, nje "amok" pothujase haluçinant ne "kerkim te kohes se humbur". Kerkim, per fat te keq ne dhé te huaj, ne mergim. Kerkim qe autorja - poete, pa dyshim uron qe te vazhdoje, si rruga e Odiseut per ne Itake?Edhe pse, rruga eshte plot dhembje. Edhe pse mungesa e Atdheut dhemb ?
ANKTHI I MERGIMIT
... Poezia e Vitore Stefa-Leka eshte e shkruar ne mergim. Por, duhet thene se ajo ka egzistuar gjithmone, ne shprtin e saj. E perbuzur, e distancuar, e pare shtrember, e ndeshkuar nga e kaluara totalitare, ajo, vajza me "biografi te keqe" e ruajti kete ndjenje "maragaritar" fshehte e thelle ne zemren e saj, qysh prej viteve te rinise se hereshme, atehere kur nisi te hedhe ne nje fletore keter lekshe me katrore, poezite e saj te para. Ne fakt, kjo "pervoje" ishte thjesht nje sprove e fshehte adoloshente, sepse te shkruaje kur kishe damken "armik i popullit", ishte vertet nje marrezi. Por, vajza e heshtur dhe e zgjuar beratase, e ruajti sendin e saj te çmuar thelle brenda vehtes. E fshehu me delikatese ne zemer dhe nuk i'a tregoi askujt. Poezia ishte Ngushellimi, Liria dhe Lumturia e vetme e saj. E fshehur aty, ne nje skute te fshehte te zemres, ajo flinte e qete dhe e sigurte se askush nuk do te mund t'i a shkulte nga zemra. As operativi i sigurimit, as sekretari i partise e as kryetari i frontit te lagjes?E, ajo "granule" (koker rere) e vogel, e thjeshte, naive dhe e bukur si "Hirushja e Perrallave", do te ndriçonte pikerisht shume vite me pas, atehere kur do te vinte Dita e Madhe e cila, pastaj, per fat te keq, do te shoqerohej edhe me plot zhgenjime e mirazhe te paqena. Por, megjithate "granula- poezi" ishte aty, e fresket, e gjalle, e shpetuar nga"Olokausti" e, kur "pronarja" e saj, e nxorri thelle prej gjoksit, ajo shkelqeu plot drite e miresi. Ishte ajo poezia dhe frymezimi i vete autores. Jeta e saj e dyte?
PRANVERE E MBYTUR NE LUME
... Nje pranvere e mbytur ne lume, ka qene rinia e saj ( ne se vertet ka pasur pranvere, sepse ne fakt mosha e saj juvenile ka qene nje dimer i thelle e plot acar !...). Nje peng i patreguar, plaget e te cilit nuk do te mbyllen kurre !... Teksa lexoj poezite qe perbejne kete cikel, nuk di pse e perfytyroj poeten aty ne "Piazza della Madona" te Triestes, nene hijen dhe feshferimen e gjetheve te pemeve te nje bar ? kafeneje plot hije dhe e "plain air". Te ulur ne nje tavoline. Vetem. Me nje filxhan kafeje prane dhe, natyrisht, me mikun e saj te perjetshem ? cigaren. Me shikimin e saj te menduar. Me ate deshire te kah hersheme te saj per te vezhguar. Per te vezhguar gjitheçka. Te rinj te çpenguar e te hijshem, nje djalosh e nje vajze qe puthen ne nje stol si dy pellumba, kalimtare, automjete, zhurma, levizje. Por mbi gjitheçka, ajo ka endjé te vezhgoje njerezit. Fytyrat. Mimiken. Gjestet. Tipat antropologjike. Nje vezhgim e deshire per te hyre thelle ne boten e tyre. Sepse çdo qenje njerezore, qe nga ai lypsari qe zgjat doren ne kthesen e "Viales" e, gjer tek ajo zonje hije rende qe kalon aty prane, krenare dhe e shoqeruar me vezullimin e arturinave mbi gjoks e ne duar, ka boten e saj. Misteret dhe ankthet. Pengjet dhe enderrat?. E pastaj, ai shikim i perhumbur i poetes, vagellohet e humbet e behet nje kaledioskop kujtimesh per vete jeten e saj. Per te kaluaren. Jo per te ardhmen. Sepse per nje njeri si ajo, s'ka te ardhme. Ka vetem te kaluar. Nje te kaluar qe do t'a shoqeroje, per fat te keq, tinezisht e me ligesi, si nje grua plake qe heq zvarre reckat e saj, gjer ne ditet e fundit te jetes. Nje e kaluar ku, figura, pamje, momente, imazhe jo me ngjyra, por bardh' e zi, te shkuara e te sotme, i dalin para sysh si ne nje film te vjetruar te viteve '30? E mes kesaj "Simfonie imazhesh", ka vetem heshje. Heshtje dhe shurdheri si ne "filmat pa ze". Heshtje. Nje heshtje qe i ka rrenjet ne kohe te shkuara, atehere kur edhe e qeshura edhe fjala ishin te ndaluara. Kur çdo gje ishte blasfemi. Edhe e drejta per jeten, edhe deshira per te lexuar, edhe endja per te enderruar, edhe deshira per te dashuruar. Ja pra se si, njeriu i lindur per te pare horizonte te largeta e te ndryshme nga ato qe atdheu i saj tiran i ofronte, kjo vajze enderrimtare pra, me emrin Vitore Leka, e cila pati fatin e lig dhe mallekimin te ish bija e nje "te pushkatuari nga partia", u pushkatua edhe vete qysh ne moshe te njome. Nje pushkatim teper me i llahtarshem se sa ai para plotoneve te ushtareve te "Divizionit te Mbrojtjes". ( Ah, nje e tille vdekje, ne fund te fundit eshte vdekje e, pas saj, çdo gje shuhet e humbet ne ameshim. Por, kur te pushkatoje e te lene "te jetosh", kjo eshte edhe me mizore ! ).
Me ndoqen gjithe jeten Ato plumba te atij pushkatimi Dhe valet e detit kur me çuan larg Me te shtena thoshnin : S'ka fat jetimi?
Mjegulla dhe drite-hije, frike dhe deshira, endje dhe tortura. Shpirti teper i ndjejshem i vajzes njomezake, me baba "armik" te pushkatuar, pa dyshim qe ka perjetuar qysh ne femijeni e, me pas ne adoloshence, nje tmerr e "choc" te patreguar. Nje goditje te parikuperueshme, e cila pa dyshim nuk mund te rehabilitohet kurre e qe, direkt apo indirekt, shoqeron sot jo vetem çdo teme e subjekt te poezive te vellimit ne fjale, por edhe vete jeten e saj publike e private?
Ndaj s'e ka te lehte Tani ne liri T'i qeshe sy e buze Ngrire ne rini ! STINET E JETES
Stinet e jetes, per ate qe e ka vuajtur gjer ne palce regjimin totalitar, nuk kane kuptimin normal te stineve te vitit. Ato nuk egzistojne ne ndryshueshmerine e tyre. Ne to nuk ka diell, kaltersi, lule, fllade joshese, kenge zogjsh e nete te ngrohta me yje vezullues. Stina e atyre qe lenguan nene tmerrin e atij sistemi, njohu vetem dimrin, akullin, rete e zeza, friken e "rrufeve", eren e acarit, kengen e megafoneve te aksioneve dhe netet e frikes se internimeve?
Ja pse, autorja ne fjale, nuk arrin te kuptoje se si jeta e saj, kaloi pa u kuptuar e, ajo, nuk njohu e nuk perjetoi as rinine, as jeten bashkeshortore, as "moshen e arte" e as ate te viteve me pas? Gjitheçka ka kaluar shpejt, me nje shpejtesi marramendese e te llahtareshme dhe, nje dite prej ditesh, kur ajo shihet te armikja "pasqyre", ndjen qe vitet kane shkuar e rinia nuk kthehet me? E, atehere ?... Ti japesh fund jetes ?... Ti japesh fund sepse, ajo ishte e kote dhe pa kuptim ?... Sepse ajo i dha vetem vuajtje, helm e tmerre ?... ... Autorja-poete, natyrisht, nuk ka zgjedhur kete rruge rrenqethese e cila nuk pershtatet me "objektivin" final te saj : te rikuperoje kohen e humbur. Ajo ndjen se njeriu mund te jete i dobishem per diçka ne çdo rrethane e ne çdo kohe. Bie fjala, ne dashurine ndaj njerezve. Dhe ja, para nesh shfaqet keshtu, nje nga vetite e mrekullueshme te Vitore Leka-Stefes: dashuria jo vetem per njerezit e saj te aferm, por per njerezit ne pergjithesi. Nje dashuri e pakufishme dhe e paster. Nje ndjenje miresie e pashoqe. Nje zemer nene e motre. Nje kundervenje e plote ndaj sistemit qe e persekutoi, karakteristika kryesore e te cilit ishte : Urrejtja per Njerezit? Njerez ju dua ! - therret ajo dhe vrapon tek kushdo qe ka nevoje, diten dhe naten, me ore e pa ore. Mes shqiptareve, emigranteve, vendas apo te huaj. Me fjale te embel e perkujdesje. Me doren, shpirtin dhe zemren qe gjithmone dhe pafundesisht, jep dhe vetem jep?
Motoja e saj : Ju kam vellezer, me thoni moter ! ?.
DET PA SKAJ?
Prezantimi ne Rome nga Ambasadori i krijimtarise se Vitore stefa Lekes, "Vetmi e Largesise"
Nuk jam une i pari qe them se, poetet i perkasin nje race te veçante? Si e tille, edhe Vitore Stefa-Leka, ka ne shpirtin e saj forcen e magjishme e te mrekullueshme, sa fisnike e delikate po aq edhe te bukur e te madherishme : Dashurine. Dashuria e saj, natyrisht ne rradhe te pare eshte e nje natyre shumeplaneshe dhe e shoqeruar me nje sensibilitet vertet sensacional. Dashuri per nje livadh te blerte, per nje kenge te degjuar ne mbremje, per nje vale deti ne perendim, per nje nene qe i jep gjoks femijes, per nje plak qe mbeshtetet vuajtshem mbi bastun. Nje dashuri omniprezente. E,sigurisht, nje dashuri e pakufishme personale qe del nga thellesite e zemres per Njeriun, qofte ne sensin e pergjithshem, qofte ne ate te nje personi te percaktuar?Keshtu jane poetet !
Por, po te vesh re me kujdes kapitullin "Det pa skaj" te ketij vellimi poetik, bindesh se ne rastin konkret, kemi te bejme vertet me nje zemer hiper te ndjejshme, ku dashuria jo vetem qe ze nje vend te konsideruseshem e paresor si per çdo qenje tjeter njerezore, por qe ne rastin ne fjale eshte njekohesisht "melhem" apo "elizir" çudiberes, per te dale nga tuneli i nje jete te kaluar plot privacione, plage e ndjenja te pershkelura.
Ne cilen kohe u johem valle Qe ndjenja me ri e trazuar ? Me je bere shpirt,me je bere fjale Me je bere dite e bekuar?
Dashuria ? kjo ndjenje pa te cilen jeta e njeriu nuk do te kish kuptim, ne kete liber eshte nje "det pa skaj", burim i nje cikli poezish mjaft prekese e te nje niveli te larte artistik. Kesisoj, ajo e munguara,"koha e humbur" behet prezente ne nje varg poezish ku spikat, nje nga ndjenjat qe nuk mund t'i mungojne ne asnje menyre nje Humanisti, Atdhetari e Njeriu si ajo?Dashuria eshte aty, here burim gezimi e drite ne syte e lodhur prej vuajtjesh pa fund e, here te tjera, shkak mundimi, bregash, netesh pa gjume, merzitjesh te pafund e ditesh te kaluara nene qiell gri?E kjo ndjenje e bukur qe s'njeh moshe e kufij vitesh, kthehet si te seicili poet qe i kendon asaj, ne nje "kenge mjelme" e cila ndryshe nga legjenda, do te vazhdoje per jete, ne pafundesi :
Neper zhurme dallge deti Shushurijne fjalet e tua. E ne zemren time thelle mbeti: "Te kam dashur dhe te dua !?" Fale Zotit qe Ajo ( dashuria ) egziston per te zbutur sado pak padrejtesite, vuajtjet e plaget e shpirtit !... Amen !
Simbad Detari www.simbad-detari.com

Te dashurit e mi qe me ndjekin kudo...FAMILJA

FAMILJA IME
Te dashur Miq...sa here do te kaloni nga Blogu-im do t elexoni perhere kete dedikim
"Krijimtarine dhe shkrimet e mija ua dedikoj: nenes time 'MESUES SE POPULLIT' Eleni Stefa,femijeve te mi, Mardena, Artanit, Eneas dhe Mikelinos si dhe te gjithe mikeshave dhe miqve te rinj e te vjeter, qe permes fjales se tyre me kane afruar ringjalljen time shpirterore. Faleminderit! Me dashuri si gjithmone VITORE STEFA LEKA"
Pa ata dhe mbeshtetjen e tyre, familjes time nuk do te isha sot Vitorja e mire per shume nga ju...dhe Nena, gruaja dhe zonja me e lumtur ne bote...Ju dua shume...Vitorja
Familja e djalit tim Iskut
Me vajzen time Mardena
Me djalin tim Artanin dhe nusen Netin
Me femijet e mi, Mardena e Miki
Me djalin tim Mikelino
Me mbesen time
Me mbesen time
Me nipin tim te dashur Alesjo...Nenen time Eleni...Mardena dhe Mbesa me e vogel...

16 aprile 2010

Të bëhesh nënë është mrekulli, gjyshe është hyjnore

Të bëhesh nënë është mrekulli, gjyshe është hyjnore
Vitore Stefa-Leka
Të bëhesh nënë është një nga mrekullitë që ka krijuar i madhi Zot, si dhe një nga ndjesitë më të çuditshme që provon femra në këtë ndryshim fizik, ku bashkë me lindjen e fëmijës lindin dhe ndjesitë e tjera, si: dhimbsuria dhe sentimentalizmi apo ndjeshmëria, e cila bëhet edhe më e theksuar. Shikon para syve të tu sesi rritet e zhvillohet ajo pjesë e mishit të trupit tënd, që ti i dhe jetë dhe gjatë kësaj kohe lindin dhe instikte të tjera tek ti. Unë këtë ndjesi e kam provuar tek të katër fëmijët e mi, d.m.th. të qenurit ”nënë” do të thotë që ke gjithë mirësitë e botës! Fëmijët janë vërtet “lulet e jetës”, që ta zbukurojnë dhe ta plotësojnë atë, në çfarëdo rrethana që të ndodhesh apo të jetosh.
Të bëhesh gjyshe, vetëm ai që e ka provuar këtë pozicion mund të më kuptojë se çfarë kam ndjerë unë, kur u bëra e tillë.
Me nipin e parë, që më bëri gjyshe në një moshë të re, ku akoma nuk kisha mbushur 38 vjeç, si dhe me mbesën, që sot është 14 vjeç, nuk ia ndjeja ”lezetin” shprehjes “nipërit janë mjaltë prej mjalti”, ndoshta ngaqë isha dhe vetë e re dhe më vinte sa për të qeshur si dhe habi, kur nipi im, pas dy vjetëve, do të më thërriste gjyshe, kur unë do isha ende pa mbushur të 40-tat.
Sot, të dy këta, nipërit e parë, janë të rritur dhe ashtu si me fëmijët e mi edhe me këta të dy janë krijuar “raporte shoqërore”.
Pas tetë vjetësh erdhi në bote motra e Ingridit dhe dy ditë më vonë, lajmëroi ardhjen e saj Arneta, vajza e djalit, i cili është si ne, emigrant në Francë. Gëzimin e lindjeve të para e kemi shijuar bashkërisht të gjithë familjarët, pasi jemi të gjithë afër me njeri-tjetrin këtu në emigracion. Këtë gëzim e ka ndjerë e shijuar dhe ”statuja e halleve “, nëna ime e dashur dhe e respektuar, duke e parë veten e saj në rolin e stërgjyshes.
Lindja e vajzës së djalit, me të cilin na ndajnë km e km distancë, veç gëzimit të madh, u shoqërua dhe me dhimbjen e largësisë që na ndan. Nuk më ikej nga vogëlushja. Ngushëllova veten, kur mendova se pas dy muajsh do shiheshim këtu, në bregdetin Adriatik të Triestes, ku ata do vinin për pushime.
Një tjetër kënaqësi e madhe kur shihja familjen time, aq të zgjeruar më femijët, nipin dhe mbesat, që po rriten njëra me yll se tjetra e me të gjitha të mirat, që në fëmijërinë time, apo dhe të fëmijëve të mi, as që mund të ëndërroheshin.
Ishte një kënaqësi e paprovuar, kur shihja veten të rrethuar nga këta nipër.
Me djalin tim MIKI
Fëmijët e mi i kam mësuar e rritur me kushte të vështira, por në mes ajrit të pastër të natyrës. Më kujtohet një teze e babait që e kishim në vend të gjyshes, që më thoshte: “Moj, po do të plevitosen, mbështilli mirë se i ke lakuriq!” Ndërsa tani, po bëj unë rolin e tezes, duke u thënë nuseve, që dhe me to kam marrëdhënie shoqërore dhe i kam të mrekullueshme, që “vishini mirë, kujdes se po fryn” etj. etj., që shpesh dhe në telefon me çiftin që janë larg, fillojnë ngacmimet e të qeshurat me këtë “frikën” e kujdesin tim, që s’e kam pasur më fëmijët e mi.
Gëzimi tjetër i papritur ishte dhe është se para një muaji e ca na erdhi dhuratë nga Zoti edhe nipi tjetër Kevin. Për këtë unë u ndjeva njeriu më i lumtur në botë!
Ime bijë, për t’i qëndruar afër të kunatës, e cila dhe ajo është larg, shumë larg nga nëna dhe njerëzit e saj të dashur nga Kosova dhe Gjakova e bukur, vajti shume përpara lindjes dhe qëlloi aty kur i “përshëndeti” me ardhjen e tij në këtë botë nipçja.
U nisa disa ditë më vonë, me mendje të qetë, duke menduar, se është Madi, për çdo ndihmë pranë tyre.
17 vjet larg Shqipërisë
Udhëtimet më pëlqejnë shumë dhe në këto 17 vjet larg Shqipërisë e kam shëtitur Evropën, Ballkanin dhe një pjesë të Azisë, po nga gjithë vendet, ku secili ka bukurinë dhe historinë e tij, mua më pëlqen, Spanja, Greqia,Turqia, Egjipti dhe Maroku. Dikush do të thotë ç’shije e çuditshme, por faktikisht është kështu! Kjo ndodh ndoshta ngaqë kam lexuar më shumë për to apo ngaqë kanë shumë gjëra të përbashkëta me mentalitetin tonë.
Gjatë rrugës për në Venecia, ku do merrja aeroplanin për në Lyon dhe që aty në Rennes, nuk po më hiqej nga mendja një tip barsolete apo filozofi e dikujt, që ne, kur ishim në vitin e parë në shkollën pedagogjike e komentonim shpesh me njeri-tjetrin. Që nga ajo kohë kane kaluar shumë vite e shumë ujëra kanë rrjedhur, si dhe dallgët e jetës kanë qenë të pamëshirshme për mua. Kisha harruar shumë e shumë gjëra të tjera, e jo të më kujtohej kjo që po më ndiqte e s’po më ndahej gjithë rrugës për në aeroport.
I bëra pyetje tim biri, se kështu më dukej që mund të më largohej nga mendja dhe i thashë: “Kur të pëlqen të jetosh jetën, në rini apo në pleqëri?”
Fillimisht me tha: “Çfarë pyetje është kjo?” Po meqë unë këmbëngula në pyetjen time, më tha: “Qejfi në fakt bëhet në rini, por kur të mungojnë kushtet që të bësh gjithmonë qejf, më mirë do thosha në pleqëri”. Qesha me zë, se në rininë time të hershme, kur isha 14 apo 15 vjeç, të gjithë shokët e klasës, bashkë me mua, kur na u bë kjo pyetje preferuam të jetojmë e shijojmë rininë dhe, kur një shok pak më i madh, që na bënte pyetjen na tregoi arsyen, atëherë e kuptuam se ku ishte fjala.
Pra:
”Një herë Zoti pyeti dy njerëz, se kur kishin dëshirë ta shijonin jetën. I pari tha në rini dhe i dyti tha në pleqëri.
I pari e kaloi rininë nëpër qejfe e “ku rënça mos u vrafsha” në kurriz të prindërve apo të tjerëve, kurse i dyti punonte, krijoi familje, bleu shtëpi dhe u sistemua si më mirë. Kështu që, në pleqëri, kur nuk kishte mundësi e fuqi të punonte më, po shijonte ato që mbolli në rini dhe vdiq si zotëri i nderuar nga të gjithë. I pari, kur hyri në fazën e pleqërisë i filluan vuajtjet dhe s ‘kishte njeri afër vetes. Në mes vuajtjeve të sëmundjes, që e kapi, vdiq vetëm”...
Në gjithë këtë, e vetmja gjë e ngjashme me jetën time është se, mua më takoi të mos shijoj as fëmijërinë e as rininë... jo për mos dëshirë, po e privuar, e dënuar nga regjimi. E tani, në prag të pleqërisë, jam e rrethuar me një mijë ditë të bardha. Faleminderit Zotit të madh, shëndetit tim, dashurisë që më japin fëmijët e mi të mrekullueshëm, të cilët janë rregulluar e sistemuar të gjithë, me ëndrrat e tyre të realizuara, nëpër shtëpitë e tyre personale si dhe kënaqësisë që na japin në si prindër. Duke ma mbushur shtëpinë plot nipërit dhe mbesat kështu, prehri im është gjithmonë i ngrohtë prej tyre. Nuk e kisha menduar kurrë, as unë e as im shoq, se do vinte një ditë këtillë dhe ne do të ishim të rrethuar vetëm nga dashuria dhe mirësia, jo vetëm e familjarëve tanë, por edhe nga miqtë e shumtë, që na rrethojnë.
Në Lyon m’u desh të pres një orë dhe kohën e shfrytëzova nëpër dyqanet e shumtë që janë brenda në aeroport si dhe te kolltuqet masazher që ishin në sallën e pritjes. Me dy euro, u ndjeva aq e relaksuar. Fluturimi për në Rennes është një tjetër kënaqësi e veçantë, pasi aeroplani kalon vetëm në lartësi të ulëta, ku ti ke mundësi të shohësh qytetet, që të shpalosen para syve, lumenjtë apo liqenet si dhe ato shtëpi aq të bukura, si shtëpi kukullash të gjitha me pishina. Për një orë e dhjetë minuta, të shpaloset para syve e gjithë bukuria që ka ndërtuar dora e njeriut mes ngjyrave të ndryshme ku dominon jeshilja dhe poshtë të duket sikur është shtruar një tapet shumëngjyrësh. Aq tërheqëse janë këto pamje sa nuk ndjen kur arrin në destinacion. E njëjta gjë dhe kësaj here! Ja ku m’u shpalos Bretanja para syve!
Bretanja është rajoni më veri-perëndimor i Francës. Ky rajon shpesh quhet edhe rajoni më arkaik e misterioz i Francës. Ka qënë kjo arsyeja, që kohë më parë, atje ku mbaronte kufiri i Normandisë thuhej se atje mbaronte dhe Franca. Kjo vjen se në Bretanjë, sipas legjendave, protagonistët kryesorë janë Morgana, mbreti Artur e Lanciloto, sepse në Bretanjë, ende mbahet gjallë misteri megalitik i kalorësve të “egër” të Shën Gralit. Thuhet se gjuha Bretone nuk ka asnjë lidhje me gjuhën franceze. Ajo rrjedh nga çeltët.
Bretanja është rajoni më i largët i Francës, nga pjesa e saj mesdhetare dhe Kote Dazyri i bukur i saj. Bretanjet thuhet se lindin me zemër të rrethuar nga uji i detit. Gogen shkruante: ”E dua Bretanjen, e dua karakterin e saj primitiv dhe të ashpër”. Në këtë zonë, pritet me ceremoni si dhe festohet akoma kthimi i varkave nga peshkimi, por edhe shitja e peshkut të gjuajtur nga këto barka bëhet sipas traditës së vjetër shekullore. Bretanja është rajoni ku edhe peizazhet dallohen nga kontrastet e forta, që thuhet se janë bërë nxitje edhe për nivelin e lartë artistik të këtij rajoni, që dallohet në të gjithë Francën.
Kryeqendra apo kryeqytet i Bretanjës është Rennes.
Historia e këtij qyteti është shumë e vjetër. Thuhet se çeltët e kishin zgjedhur si të tillë ngaqë ndodhej në brigjet e lumenjve Ile dhe Vilene.
Me djalin tim Artanin dhe nusen (France Rennes)
Me pas, Rennes do të bëhej një qendër e rëndësishme e Galezëve dhe një qytet i pasur Roman. Francezët filluan të ndërtojnë fortifikime për t’u mbrojtur nga Bertonët. Në vitin 1491, po në Rennes u bë martesa midis Anës së Bretanjës dhe Karlit të VIII, datë kjo që do të shënonte dhe përgatitjen e aneksimit të edukatës së Rennes nga mbretëria e Francës. Kjo ndodhi pak më pas në vitin 1523.
Megjithatë, lidhjet e Rennes me Parisin nuk do të ishin kurrë të qeta, por turbolente dhe shpeshherë dhe me derdhje gjaku. Për t’u kujtuar si më i rëndi është konflikti i vitit 1675, konflikt që solli dhe transferimin e Parlamentit Breton, që ishte organi më i lartë përfaqësues i këtij rajoni, nga Rennes në Vannes.
Doja të dalloja St. Michel, këtë mrekulli që ka krijuar natyra, që në trë orë të ditës bëhet ishull dhe orët e tjera gadishull, edhe kjo pjesë e bukur turistike e Bretanjes ka historinë dhe legjendën brenda, ku së shpejti do t’i përshkruaj në një reportazh, jo vetëm për St. Michel, por dhe për St. Malo, një qytezë turistike, e ndërtuar brenda mureve të kështjellës që e rrethon gjithë qytezën, ku lëvrin jeta dimër e verë nga turistë, për të parë jo vetëm bukuritë natyrore që krijojnë ujërat e “la manche me baticat e zbaticat, po dhe akuariumin e madh, ku ka mbi 5 mijë lloje peshqish nga më të ndryshmit e të të gjitha madhësive plus gjurmët e mbrojtjes së qytezës, ku akoma janë topat e kthyera drejt Anglisë, që nga aty është shumë afër.
Aeroplani u ul në piste dhe unë u largova nga meditimet apo shëtitjet që i bëra këtyre vendeve të Bretanjes me sytë e mendjes.
Aty po më priste Madi, im bir dhe një vogëlushe engjëllushe, aq e bukur që u drejtua duke zgjatur krahët në drejtimin tim. Kjo ishte Arneta. O Zot, si rriten çupat! Mirë kanë thënë plakat, “sikur i tërheq njeri prej floku”. Mes përqafimeve, mallit bisedave, pyetjeve, arritëm në shterpi, ku dhe pse nata i kishte hedhur vellon e zezë gjithësisë, në shtëpi shkëlqente dielli dhe lumturia!
Kështu, mes miqve francezë të djalit, miq të ndryshëm shqiptarë që vinin për urim çdo nate, kaluan ditët e para.
Mua nuk po më rrihej pa dalë e vizituar qytetin, magazinat e mëdha, muzetë dhe kuriozitete të tjera, që ka për të parë Rennes-i, edhe pse sa herë kam shkuar i kam parë, vizituar ato dhe rrethinën e Rennesit. U gjenda në qendër të Rennesit ku ndodhet sheshi i bashkisë, i projektuar në vitin 700, si një zgjatje e sheshit Pale. Ja më tutje një hotel, ku është shkruar koha e ndërtimit tij, pra në vitin 1734-43, ja dhe teatri neoklasik, i ndërtuar në vitin 1832-36.
Thuhet se zjarri është armiku më i madh i qytetit të Rennes.
M’u kujtua në udhëtimin e parë kur vajta te djali, në shkurt të 1994 ra zjarri dhe pothuaj e dogji të gjithë pallatin e parlamentit të Bretanjes, i cili mrekullisht i kishte shpëtuar zjarrit në vitin 1720 (sot aty gjendet Godina e Drejtësisë).
Duke ecur e shikuar, u gjenda para Université de Droit. Meqë pashë studentë jashtë, si dhe një bar aty afër, u afrova nga dëshira se mos gjeja ndonjë student shqiptar dhe ashtu ndodhi vërtetë. Në një rreth me vajza e djem dallohej një zeshkane, e gjatë, me një trup shumë të rregullt, veshur me shumë gusto si dhe me një fytyrë me bukurinë e Ikonave, me sy ekspresive që tregonin sa inteligjencë dhe zgjuarsi. I përshëndeta dhe ju drejtova shqip vajzës që m’i kishte ngulur sytë: - Ti, patjetër duhet të jesh nga vendi shqiponjave. I kaloi një e skuqur e lehte, që e bëri akoma më të bukur dhe tha:
- Nga më njihni? Kush jeni ju?
- Dalloje nga të gjitha dhe nuk u gënjeva në hamendjen time. Studente je?
- Po, në vitin e tretë, studioj drejtësi.
- Ka edhe shqiptarë të tjerë?
- Rennes ka shumë universitete dhe madje e quajnë qyteti i studentëve, se studiojnë mbi 40 mijë të ardhur nga Bretanja apo dhe nga vende të tjera. Ka dhe shqiptarë që studiojnë në fakultete të ndryshme. Në kursin tim jam e vetme, po në kurse të tjera kam shoqe dhe shokë të tjerë. Ne jemi rritur këtu, këtu vazhduam të mesmen, po ashtu edhe të lartën. Tani fliste me një shqipe të kulluar, pa asnjë lloj theksi francez, apo si kam ndeshur në raste të tjera, kur fëmijët e rritur këtej, kanë kaq vështirësi në të folurën e gjuhës së nënës, duke u dhënë thekse të ndryshme, sipas vendit.
U bëmë mikesha përnjëherë me Gersidën. Më shoqëroi brenda fakultetit, më prezantoi dhe dy vajza të tjera shqiptare Enkin dhe Arjolën, që me krenari edhe ato më thanë se janë shqiptare. Njëra nga Kavaja dhe tjetra nga Fieri, por që kishin vite në Francë. Gersida më tregoi se fillimisht ishin në Rennes, pastaj familja u shpërngul në Niçe, një vend përrallor në jug të Francës. Ajo do të mbaronte fakultetin këtu e pastaj mendja ishte për t’u kthyer atje, te “vendi shqiponjave”. Kur më fliste për Shqipërinë, ndjeja mallin dhe një dridhje në zërin e saj.
Kam gjyshen dhe shkoj çdo vit atje, çdo vit shoh ndryshime në Tiranën time, por ndryshimin më të madh dhe demokracinë e vërtetë do ta sjellim ne, sapo të diplomohemi këtej, ku ndodhemi.
Gjatë kësaj kohe, na ishte afruar dhe një djalë shumë simpatik, serioz dhe me një edukatë të dukshme. - Jam Ledian Shala me origjinë nga Shkodra, - u prezantua me mua.. Jam në Universitè d’economie. Ndërkohë, ata më prezantuan dhe me profesorët e vetë, mr. Dupont, mr. Bussart dhe mr. Matia. Ata folën aq mirë dhe me shumë konsideratë për studentët albanezë në përgjithësi, e sidomos për studenten e shkëlqyer Gersida Malushi.
Ajo që më bëri përshtypje nga ky takim me këta studentë ishte fakti se, të peste që takova, pa hezitim më folën për kthimin e tyre në atdhe, sapo të diplomoheshin. Ajo ditë më kaloi me këto mbresa, që më mbetën në mendje. Pata dhe takime të tjera në ditët në vazhdim dhe gjithnjë gjeja diçka të re te këta studentë, që u rritën këtej dhe kanë një vendosmëri që dijet e tyre ta japin në shërbim të një demokracie të vërtetë në atdheun e tyre.

15 aprile 2010

Emigrantet shqiptarë ne Kanada...Dh.Xhoga

Emigranteve shqiptarë ne Kanada, ju duhet shëmbulli dhe figura e Vitore Stefa Lekës
Figurat patriotike në diasporë duhen propaganduar. Emigranteve shqiptarë ne Kanada, ju duhet shëmbulli dhe figura e Vitore Stefa Lekës, e cila aktualisht jeton dhe vepron në Itali. E quajnë dhe “Mbretëresha Shqiptare në emigracion”. Si një bashkëatdhetar në rrugët e emigracionit, për më teper mësues pensionist, nuk mund ta konceptoj mos njohjen e figurave të përkushtuara të emigracionit shqiptar, me atdhetarizmin e tyre të shquar, në ndihmë të tij. Një ndër ta, në mos kryesorja si e cilëson në një shkrim të gjatë z. Baki Ymeri, “Vitore Stefa Leka - Mbretëresha e Diasporës Shqiptare ”. Baki Ymeri, që mi lumtë pena, shprehet me superlative të pranushme për këtë figurë të madhe të gruas shqiptare në emigracion, duke e cituar ata që e njogin si “Një Nënë Tereza e dytë Shqiptare.” E sa lexova në shkrimet e tij në gazetën “Ndryshe”, për këtë punë kaqë të mirë atdhetare, dhe ndjeva deryrime jo vetëm ta falenderoj atë, po të tërheq vëmendjen e së pari, drejtuesve të shumtë të emigrantëve këtu në Toronto, pse jo dhe Konsullit tonë të mirënjohur, për ta ftuar z. Vitore Stefa Lekën, për nje vizitë në gjirin e emigrantëve shqiptarë në Toronto dhe gjithë Kanadanë. Sa lexova për aktivitetin e saj dhe sakrificat që ka bërë kjo nënë për gjallërimin e atdhetarizmës në emigracionin shqiptar, kryesisht në Europë, ndaj do të doja jo vetëm unë, por gjithë emigrantët këtu, veçanërisht grate që përbëjnë një numër të konsiderueshëm, të cilave iu duhet komunikimi me këtë nënë shqiptare me zemër të madhe. Kjo më bëri ta filloj këtë shkrim në këtë mëngjes të brishtë, sa zbardh drita e diellit në Toronto.
Nuk dua të përseris atë ç'ka “qëndisur” me penën e tij z. Baki Ymeri, por nuk mund të ri pa nënvizuar nevojën pse na duhet Vitore Stefa Leka, ne emigrantëve shqiptarë në Toronto e mbarë Kanadasë. Së pari, u duhet për një shëmbëlltyrë atdhetare, rilindase e re, shembulli i saj duhet ndjekur edhe këtu në Kanada, ku punojnë e jetojnë mijëra gra e vajza shqiptare të ardhura nga atdheu mëmë, si pasojë e kushteve të krijuara pas 90-tës. Vitorja u duhet nënave dhe vajzave emigrante shqiptare jo vetëm këtu në Kanada, por edhe kudo tjetër, ngase është ajo që është: “Nënë Tereza e dytë", sic është vlerësuar e sipër përmëndura Vitore Stefa Leka, me bëmat e saj.
Së dyti duhet pëgëzuar ky “emërtim” dhe duhet legalizuar zyrtarisht nëpër shoqata, pasi është e arrirë, e meriton këtë, me veprat bamirëse të saj në drejtim të emigracionit. Për këtë e mbështes përseri z. Ymeri, për kontributin e saj dhënë në ripërtëritjen e “Lidhjes Shqiptare në botë “. Në këtë kontekst duhet për të falenderuar e mbështetur gjithë ata bashkëatdhetarë, kudo të ndodhur në botë, ata kanë në duart e tyre veprat e saja të shkruara, që unë s’po i përmënd, ngase nuk është vëndi, por po përmendi faktin se Vitorja mbi të gjitha është një grua model realiste që e meriton epitetin “Mbretëresha e Diasporas Shqiptare” dhe jo vetëm epitet do thoshja unë. Për të gjitha këto, Vitore Stefa Leka, duhet të vijë në Toronto e mbarë Kanadanë, këtu ku e presin mijëra emigrantë bashkëkombës, si dinë të të presin shqiptarët me shpirt të florinjtë. Me këtë rast, përgëzoj autorin dhe pëfitoj t’u uroj pasardhësve të saj, shëndet, sukses dhe pasuese të shëmbullit kaqë domethënës atdhetar, të Vitore Stefa Leka.
Dhimitër Xhoga (Toronto)

Me miqte e mi pas nje vizite ne Shqiperi

Ne ditet e fundit te Marsit pas nje seminari dy ditor ne qytetin e bukur dhe te dashur per mua, Durresin, pata rastin te takohem edhe me miq te shumte dhe te hershem...shume prej tyre jane kthyer ne Shqiperi dhe sa here qe takohemi kemi nje mall dhe dashuri te vecante...disa foto mes tyre...Vitorja
Me kantautorin e njohur ne te gjitha trevat shqiptare Lirio Nushi (Ilir Nushi)
Me Ilir Cumani,Drejtor i Përgjithshëm i Institutit Kombëtar të Integrimit të Jetimëve Shqiptarë
Me zonjen,Mamica Kastrioti, presidente e "Organizata ne ndihme te Familjeve te Ushatarakeve dhe Punonjesve te policise se Shtetit rene ne krye te Detyres"
Me mikun tim dhe shkrimtarin Xhevair Spahiu
Mes miqeve te mi, Durres
Me ikonen e ekranit, Silvana Brace, Kozeta Zavalanin, spikeren Hygerta Sako etj...

Duke lexuar Librin Jetoj Ringjalljen, nga Petraq Pali

“JETOJ RINGJALLJEN”
Sa mbarova se lexuari librin poetik te z. Vitore Stefa-Leka “Jetoj Ringjalljen”.
Me thene te drejten me z. Vitore keto vjetet e fundit jemi njohur nepermjet siteve Shqiptare ne Iternet, dhe nepermjet fjales dhe penes se saj, kam krijuar imazhin e nje njeriu sa fisnik aqe dhe te kompletuar.
Nga leximi qe kam bere nga disa materiale qe bejne fjale per vetmohimin e saj ne dobi te kombit nga njerez te shtresave te ndryshme te shoqerise, si brenda vendit edhe te huaj, qofte nga ana e krijimtarise se saj si poete tash me me nje pjekuri te plote., dhe nga shkrimet e personave te ndryshem ne gazeta dhe revista, kam te drejte te them se imazhin per te e kam te plote., si nje njeri fisnike dhe e kompletuar !
Te lexosh vellimin “Jetoj ringjalljen”, me te vertete gjen ate Vitore me veshtiresite qe la prapa jeta e saj, si nje nga familjet qe pa egersine e vathes se ferrit komunist ne Shqiperi !
Vitore Stefa e familja e saj u persekutuan per 50 vjet me radhe, pushkatim babes se saj, nje nga intelektualet me ne ze te Shiperise… e me pas kalvari i gjate i internimeve dhe i vuajtjeve…. ajo jeton Ringjalljen.., ashtu sic thote edhe poetja Xhuliana Jorganxhi ne parathenien e vellimit “ dy fjale per mikeshen time poete”…u ndame… se Vitorja ishte me “njolla” ne biografine e saj…se zeri i Vitore Stefes, talenti e pena e saj, duhet te kishte shperthyer qe ne rini…ahere kur cdo gje asaj i ndalohej !
“Jetoj Ringjalljen”me te 64 poezite e saj….me te vertete jeton ringjalljen, atje pershkruhet gjithe akumulimi, ndrydhja, frika, mohimi i lirise e gjithe ecuria e saj ne t’kurje te plote, kur giotina i rinte mbi koke.
Z Stefa, me daljen ne boten e lire mbas viteve nendedhjete punon me vetmohim, per te aritur ate qe ju mohua per pese dekada rrjesht, ate e gjen kudo, thur vargje me poezi, pershkrime, ngjarje e halle emigrantesh, ajo u lidh me shpirt me kombin., ajo eshte prane njerezve e halleve te tyre, ate e gjen kudo ku ka halle Shqiptari.
Pajtohem me theniet e z. Masur Imani se: “ Vitorja nuk e teperoj qe ta cilesosh nepermjet te medhenjve te Shqiperise” dhe eshte e konkretizuar, qofte me krijimet e saj qe kane aritje te larte artistike, dhe rrjedhshmeri ne pershtatje te kohes dhe hapsires, mirpo humanizmi i saj nuk mund te pershkruhet ne kete dhjete vjecar, ajo ka sakrifikuar dh ka ndare buken e gojes me lloj emigrantesh Shqiptare, duke i strehuar, punesuar, spitale, ndihma etj etj. Ajo njihet ne tere emigrantet Shqiptare ne bote nga vepra e saj. ( nepermjet shkrimeve qe jane shkrojtur per te, e mediave, intervistave etj)
Ne vellimin e saj poetik “Jetoj Ringjalljen”gjen poezi qe kane nje permbajtje dhe nje bosht te qarte idesh, e teresia e vellimit eshte halli i popullit Shqiptar, vuajtjet, shtrengesat qysh kur morem te gjithe rrugen e veshtire te kurbetit… tek poezia Refugjatit me vargjet brilante ja seç thote: “ Te lodhen rruget e botes ty/ Por buzet e tua s’kerkojne lemoshe/ Mjerimin Atdheut ja mban ne sy / veç pune kerkon, qe duart ti ngrohsh!...
Ne teresi ku vellimth udhehiqet nga fisnikeria dhe besa Shqiptare, varferia, mjerimi i popullit e ben kete vellim qe nuk e heq nga dora se lexuari me nje fryme.
Romantizmi i autores , shpreh qarte mallin qe ka per memedheun, nepermjet figurash letrare te spikatura e te goditura poezia e saj te mrekullon, psh… “E dua rozen ne te gjitha lulet/ Agimet pranverore ku dielli del / Ne faqet rinore ku vjen e ulet/ tek foshnja e njome qe nenes qesh….
Ne kete kend veshtrim eshte e gjithe forca e kenges se saj, une nuk kam ndermend te bej nje analize letrare mbi kete vellim, ne te cilin une gjeta vete veten se ne ate rruge pershkuam te tere ne, qofte ata me “dregezen” (plagen) e madhe te “luftes se eger te klasave” por edhe ne te tjeret qe s’patem ate egersi mbi krye, tani ne vitet e lira kuptuam sa te privuar kemi qene…do qeshje kur nuk te qeshej, do qaje kur nuk te qahej, do ngrije doren kur nuk ishte nevoja ta ngrije fare…!
Vitore Stefa Leka, me pjekurine e saj tash te formuar letrare, nepermjet vargezimeve, e mbyll kete vellimth me …nje bizete me nje te huaj e shprehet:
E di ç’do te thote te lindesh
Atje perhere ku ben ngrohte,
Pa pritur te perplasin
Ne polin e veriut te ftote ?
E di çdo te thote te kesh etje
Te t’e mbajne kryqezuar si
Krisht…
Te derdhin kaqe uje para teje
E ti as nje pike te mos pish ?
Keto ti s’i di dhe s’i beson
Si Krishti nje jete na
Munduan,
Si une i gjithe nje komb
Jeton sot ringjalljen –vonuar…
Sa vargje domethenese, c’force ka deshperimi i saj deri ne piksame, helmatisje dhe shprese “Ringjallje e vonuar”…Me te drejte autorja “jeton ringjalljen” dhe emri i saj lakohet ne gjithe Shqiptaret e Italise dhe matane kontinentesh, si nje njeri qe sakrifikon madherishem per atdheun, me pene dhe me vepra bamiresie !
I urojme autores, bamiresese, motres, poetes shendet, lumturi, dhe krijimtari te fryteshme per Shqiperine.
Petraq J.Pali (Shkrimtare USA)

Zonja Vitore Leka ne "Fjalori enciklopedik i gruas shqiptare"

Zonja e nderuar Vitore Stefa Leka eshte nje nder figurat e historise se gruas shqiptare, perfshire ne kete enciklopedi
Para disa kohesh doli nga shtypi "Fjalori enciklopedik i gruas shqiptare" shkruar nga Dr. Zenepe Dibra.
Libri eshte mirepritur dhe promovuar, jo vetem ne sferat e inteligjences shqiptare, por promovimi i ketij fjalori enciklopedik prej 759 faqesh, i ka kaluar kufijte e atdheut dhe ne disa shtete te botes . Kete liber voluminoz , ma sollen miqte e mi nga qyteti im i lindjes dhe jo vetem me ka manihnitur, por dhe befasuar qofte nga tema qe trajtohet qofte dhe nga ana aparenciale "Fjalori enciklopedik i gruas shqiptare" eshte i pari i ketij lloji qe del, ne vendin tone . Nuk eshte shkruar gjithe historia e ketyre grave por pjesa me e madhe e historise tyre . Nuk jane te gjitha vlerat, por ato me te rendesishmet. Nuk jane te gjitha grate, por ato gra te shquara, qe dhane kontributin me te madh . Autorja ne parathenie te librit thote qe,kriteret qe jane marre ne konsiderate per te vendosur zerat ne kete enciklopedi kane qene:
1)Momentet historike me te rendesishme te veprimtarise se gruas shqiptare ne lufte, arsim , kulture e cdo fushe te jetes shoqerore shqiptare , qe nga lashtesia ilire dhe deri me sot. 2) Zgjedhja e emrave te shquara ne baze te vlerave dhe kontributeve, qe ato dhane per Atdheun e kombin. 3) Grate qe kane dhene por kane vdekur ne nje moshe te re( si heroinat e luftes dhe te tjera). 4) Gjithe perfshirja e hapsires gjeografike shqiptare bashke me diasporen . 5) Gra me vlera dhe kontribute qe jane gjalle , kryesishte mbi moshen 55 vjec ( eshte vendosur vetem nje perqindje e vogel e tyre qe kane vlera te vecanta dhe jane nen kete moshe. Ne enciklopedi jane perfshire gra qe jane shpallur "Sportiste te shekullit" apo Nderi i sportit shqiptar Jane perfshire "heroinat e popullit" "Artiste te popullit""Artiste te merituara" etje, etje.
Une do ti shprheja autores dhe bashke qytetares time, admirimin tim, per kete enciklopedi ,e para ne kete gjini letrare qe hyne, ne letersine dhe historine shqiptare . Urime dhe komplimentet e mija dhe nje falenderim te vecante, qe ne kete enciklopedi gjej te renditur me emrat e grave te shquara dhe nenen e madhe te nderuaren dhe respektuaren mikeshen tone antare, qe ne fillimin e krijimeve te forumeve shqiptare ne internet, poeten humanen dhe shkrimtaren zonjen Vitore Stefa Leka,ku kontributi i saj i shquar i ka kaluar kufijte shqiptare.Ajo tashme eshte e pranishme ne cdo vater shqiptare dhe ne emigracion,me kontributin prej nje nene te urte dhe te zgjuar ,qe jep keshilla dhe gjindet prane shume problemeve qe kane familjet shqiptare ne emigracion.Ajo eshte e perzgjedhur dhe ne keshillin e komunes se Tristes ,gjithnje ne ndihme te emigranteve.
Me respekt per autoren dhe gjithe lexuesit
Edhe nje here ju faleminderit per kete enciklopedi me vlera te vecanta.
Luigj shkodrani
Kush eshte autorja e fjalorit enciklopedik?
Zenepe Dibra lindi ne shkoder me 13 mars 1948 ku kreu shkollen fillore dhe te mesme Me 1970 diplomohet inxhiniere ndertimi ne universitetin e tiranes , fakulteti i inxhinierise dega Ndertim Deri ne vitin 1974 punon inxhiniere projektuese ne Zyren urbanistike , pran komitetit ekzekutive ne rrethin e shkodres Per 13 vite deri me 1987 eshte pedagoge ne Filialin e universitetit tiranes Me 1986 merr graden shkencore "Kandidat i shkencave "(konvertuar ne dottore shkencash me 1993) ne vitin 1997 punon drejtore prane "Drejtorise rajonale te rrugeve Shkoder " deri ne vitin 2000 Me pas emerohet inxhiniere e deges teknike prane kesaj ndermarje Me 1998 krijon shoqaten Gruaja intelektuale shkodrane " Me kete shoqate ka organizuar shume aktivitete ne ndihme te grave edhe te vajzave te qarkut shkodres Me 2004 ka botuar librin "Bijat e Rozafes -gra te shquara te hapsires shkodrane Me 2006 eshte bashkautore ne librin "A BIOGRAPHIKAL DICTIONARY OF WOMEN'S MOVEMENTS AND FEMINISM-central , Eastern , and South Eastern Europe , 19 th and 20 th Centurie(Fjalor biografik i levizjes femerore dhe feminizmit -i Europes qendrore , lindore dhe jugelindore i shekullit 19 dhe 20 )
Parathenien e mirenjohjes shkruar nga Dt.Moikom Zeqo
Jo per rastesi te befasishme por per kuptimshmeri te brendshme duhej nje grua qe te shkruante "FJALORIN ENCIKLOPEDIK te gruas shqiptare "Keshtu nocionet kryesore per kete subjekt perputhen mrekullishte. E njohe prej kohesh dr Zenepe Dibra kam lexuar librat e shkruara prej saj me nje perkushtim te vecante. Me nje kembengulje te jashtezakoneshme dhe thjeshtesi proverbiale kjo grua e paepur , e ditur , e perkushtuar si askush , u perqendrua per nje kohe te gjate dhe me nje dashuri vezulluese per te shkruar njej leksion te figurave te grave te shqiperise , mbi te cilat pluhuri i harreses dhe mosmirnjohjes tone , ka rene perkohesishte por aspak perfundimishte Per mua eshte dicka e admirueshme te te kundershtosh dhe te sfidosh harresen Grate e shquara qe meritonin nje fat shume me te ndritur muk kane nevoj aspak per panagjerik te pakuptimte apo per vleresime politike Ato jane gra qe i perkasin historise dhe jetes Emri i tyre nuk mund te humbas Drita e tyre nuk mund te shuhet . Vdekja dhe heshtja nuk kane tager mbi to E kam lexuar ne doreshkrim librin e Dr zenepe dibra dhe duke qene njeri i uluntimeve di forte mire se sa e veshtire eshte te rikrijosh kozmosin , kinse te harruar te grave shqiptare jame gezuar dhe i habitur nga perpjekja e bere nga autorja e ketij libri tejet te rendesishem dhe substancial Nuk ka komb vetem te meshkujve , perndryshe do te kishim gjysem kombKombi eshte edhe i femrave per te qene i plote Duhet te lexoni te gjithe librin qe te kuptoni vetveten dhe ploterine e mahniteshme te historise Qe te gjithe duhet te jene mirnjohes per punen qe ka bere autorja dhe t'i shtrengojne doren qe shkroi kete liber
DR Moikom Zeqo
Tirane,13 /2/2008

14 aprile 2010

Fati i Kosovës nuk mund të ndalet

Intervistë e veprimtares Vitore Stefa Leka – në prakt ë Kongresit II të Lidhjes Shqiptare në botë dhënë Radio Suedisë, programit në gjuhën shqipe "Jehona"
Fati i Kosovës nuk mund të ndalet
Veprimtarja, shkrimtarja dhe gazetarja Vitore Stefa – Leka qe jeton e punon në emigirim në Itali që nga fillimvitet 90-ta në prak të mbajtjes Kongresit II të Lidhjes Shqiptare në Botë, që i zhvillon punimet në Tiranë më 27 e 28 tetor i dha një Intervistë Radio Suedisë – programit në gjuhën shqipe Jehona, që emitohet më 23 tetor, ditën e martë.
Në Intervistë ajo flet për moton thelbësore të Kongresit – bashkimin shpirtëror të shqiptarëve kudo që janë dhe për qështjet aktuale që e preokupojnë kombin shqiptar.
Sockholm, 22 tetor
Zonja e nderuar Vitore, fillimisht përshëndetje të sinqerta nga redaksia e Jehonës, programi në gjuhën shqipe i radio Suedisë me dëshirën që ndëgjuesit tanë të kenë më të përafërt portretin dhe mendimin tënd si veprimtare e palodhshme e qështjes kombëtare dhe si shkrimtare, gazetare e publiciste!
-Përshndetje juve dhe gjithe vëllezerve shqiptarë kudo ku janë dhe që po më dëgjojnë.
Jam nje grua e thjeshte shqiptare Rrjedh nga një familje patriotike dhe intelektuale .Kam emigruar në Itali në vitin 1991
Qysh në fëmijeri nga prindërit si ushqim të parë mora dhe u bruma me dashurinë për Atdheun , jam munduar që krahas shumë grave të tjera shqiptare të integrohem këtu ku punoj dhe jetoj , njëkohësishtë të jetoj virtutet , kulturën shqiptare që janë aq të vecanta sa po të marrin rrugën e njohjes , për shqiptarët do të ketë një imazh të shkëlqyer kudo në botë. Si unë janë dhe shumë shqiptarë në emigracion, që me sjelljen dhe punën e tyre ja kanë ndryshuar imazhin e gabuar që kanë pasur te huajt në vitet e para për ne shqiptarët.
Meqenëse këto ditë mbajtët Kuvendin e Lidhjes Shqiptare të botës për Itali sigurisht se keni në veqanti për ndëgjuesit tanë edhe ndonjë nga cështjet thelbore që doli si jehonë e këtij tubimi që tuboi shqiptarët dhe arbëreshët anembanë Italisë?
-Cështja thelbësore e Kongresit është bashkimi shpirtëror i shqiptarëve kudo ku janë. Sot shqiptarë ka në të gjithë globin.Është e domosdoshme që duhet të ruajmë dhe kultivojmë gjuhën tonë,traditat tona,letërsinë e artin tonë ,sepse vetëm kështu do të ruajmë indetitetin kombëtar.
Tek dashuria dhe bashkimi fillon e ardhmja e kombit tonë të coptuar
Pasi më 27 dhe më 28 tetor u mbajt në Tiranë Kongresi II i Lidhjes Shqiptare në Botë, si një nga veprimtarët shtyllë në përgatitjen e këtij kongresi, na thuaj cila do të jetë motoja e kongresit?
-Ta duam sa më shumë Atdheun.Të duam shumë njëri tjetrin , të duam dhe kultivojmë gjuhën tonë edhe në fëmijtë që po rriten këtej tek dashuria dhe bashkimi, tek këto fjalë të magjishme fillon e ardhmja e kombit tonë të coptuar.
Mozaiku politik shqiptar është i pasur, shtrihet gjërësisht në botë dhe mëton të ketë edhe binarët stabil që shpiejnë tek uniteti i dëshiruar mbarëkombëtar. qka mendon ti a do të arrijë ky kongres ta bëjë tërësisht domethënës këtë mozaik, kemi parasysh frymimin dhe qasjen e re që do të gërshetojë edhe përkrahjen institucionale të shtetit shqiptar, të shtetit në ndërtim Kosovës dhe të faktorëve relevantë shqiptar në trojet etnike?
-Politika shqiptare ka shumë për të bërë . Ajo është përgjegjëse për shumë probleme që has kombi ynë .Përcarja politike ka sjell jo pak probleme në faktorin ndërkombëtar për hyrjen në Europë dhe statusin e Kosovës. Ne duhet ti japim një mësim politikës shqiptare që gjuha e përcarjes , e dyzina partive politike , nuk e ndihmon hyrjen e Shqipërise në BE , apo përshpejtimin e procesit te pavarësisë sëe Kosovës. Ne në Kongres do të synojmë ti tregojmë politikës shqiptare , që gjuha e bashkimit ekziston! Vetëm duhet të funksionoj dëshira e mirë për këtë bashkim .
Një punë mbarëshqiptare, është moto e preferuar dhe këmbëngulëse e veprimtarisë tënde të përditshme kombëtare. si do të dukej thelbi i një pune të tillë?
-Do të më dukej si një tufë lule më shumë në kurorën e lavdisë së madhe të Kombit tonë të shumë vuajtur.
Veprimtari e shtrirë në 22 shtete
Integrimet, vlerat qytetëruese që promovon diaspora janë synim, por janë edhe problemet me të cilat ballafaqohen mërgimtarët shqiptarë. A mendon se Lidhja Shqiptare në botë e ka bërë shtrirjen adekuate në të gjitha shtetet, cili është sensi i reagimit ndaj problemeve aktuale të mërgimtarëve, dhe sa LSHB e ka edhe përkrahjen e institucioneve tona përkatëse?
-Ne e kemi shtrir veprimtarinë në 22 shtete :Jo pak! Emigrantët na janë përgjegjur Dihet përse. Ne na bashkon gjuha e respektit ndaj njëri tjetrit Ne nuk jemi lidhur mbi baza interesash apo kolltuqesh . Institucionet shtetërore nuk e kane dhënë ende ndihmën e tyre. Qoftë dhe ate modeste. Ne po bëjmë punën që duhet të bënin institucionet , bile duke sakrifikuar nga xhepi ynë sic është rasti i vëllezërve Simon dhe Mikel Kuzhnini. Koha ndoshta do të vëre në lëvizje këto inganazhe të ndryshkura
Qështje që pret vendim: Statusi i Kosovës. sa jemi afër vetëvendosjes për fatin tonë? Roli i lidhjes shqiptare në botë?
-Tashmë fati i Kosovës nuk mund të ndalet Ai duket i qartë në horizont Ndriqon si një bozhure në agimin e lirisë. LSHB me aktivitetet e saj dhe me lidhjet e saj po jep një ndikim modest por të qartë në organizmat ndërkombëtarë për pavarësinë.
Qështje që nuk mund të anashkalohet: arbëreshët dhe çamët, apo pjesa më e dhëmbshme e trungut që punon e jeton për trungun!
Sa është shteti shqiptar në misionin historik e kombëtar ndaj arbëreshëve e çamëve?
- Këtu ka dy probleme të kundërta: Camët qe janë dëbuar nga toka e tyre dhe Arbëreshët që kanë mërguar . Nuk di për strategjinë e qeverive por për Lidhjen Shqiptare në Botë. Ne, e theksova dhe më lartë , jemi për bashkim shpirtëror Arbëreshët në Itali, Arvanitasit në Greqi si dhe çamët janë shqiptarë. Kemi te njetën gjuhë e të njetat tradita dhe ne do të përpiqemi që t’i ruajmë dhe përforëcojme ato duke ja lënë në trashëegim brezave.
Intervistën e zhvilloi Muhamed Krasniqi
Stokholm-Suedi

PORTRET/ VITORE STEFA LEKA, ”NËNË TEREZA E TRIESTES”

Gazeta "Tema"
PORTRET/ VITORE STEFA LEKA, ”NËNË TEREZA E TRIESTES”
Nen kryetari i Lidhjes Shqiptare ne Bote, Nazmi Jakurti duke i dorzuar , Nene Vitores mirnjohjen.
Shpëtoi djalin e njeriut që urdhëroi vrasjen e të atit
“Sot, ne shqiptarët duhet të jemi të bashkuar, t’i harrojmë hakmarrjet dhe përçarjet, nuk duhet të rrimë me kokën prapa”.
Nga: XHOVANI SHYTI
Vitore Leka Stefa është një nga figurat më të rëndësishme të emigracionit që jetën e saj e ka lidhur ngushtë me bamirësinë. Poetja dhe shkrimtarja, vajza e një prej familjeve më të njohura shqiptare, e persekutuar në kohën e diktaturës, pas pushkatimit të të atit, me akuzën “agjent i amerikanëve”, prej kohësh cilësohet si “Nënë Tereza e Tristes”. Roli i saj human tashmë i ka kapërcyer kufijtë e bamirësisë, duke e kthyer në organizatore të gjithë diasporës shqiptare. Vitore Stefa Lka është një nga personalitetet e Lidhjes Shqiptare në botë, por edhe e autoriteteve italiane. Përveçse poete dhe shkrimtare "Nëna e shqiptarëve" , një tjetër simbolikë kjo me të cilën e quajnë bashkëatdhetarë t emigrantë, Vitore Stefa Leka, ka edhe një të veçantë, dhe kjo lidhet me biografinë prindërore. Babai i saj, Kostaq Stefa, është shpallur pas vdekjes “Martir i Demokracisë”, nëna, Eleni, “Mësuese e Popullit”, ndërsa vetë ajo, nga ish Presidenti Alfred Moisiu, është dekoruar me Medaljen e Artë të Mirënjohjes, për punën e saj humane dhe veprimtari patriotike, në këto 17- vjet emigracion. Poetja e dhjetëra librave me poezi e tregime, në këtë intervistë ka treguar shumë detaje të jetës së saj në Shqipëri dhe në emigracion.
-Pse dhe kur keni ikur në emigracion?
Të them që më rrëmbeu dhe mua vala, nuk e them dot. Po të mos kisha djalin e vogël të sëmurë rëndë, ndoshta nuk do isha larguar kurrë nga vendi im i shtrenjtë. Jam nisur më 26 shtator 1990 me tragetin e inteligjencës. Ishte mjeti i fundit që largohej nga Durrësi, pasi ishte marrë vesh që katër të tjerët kishin shkarkuar në bregun italian shqiptarë që kërkonin azil politik. Atë gjë vendosën dhe bashkëudhëtarët e mi. Ndërkohë që isha e dyzuar. Më priste një rrugë e gjatë dhe e panjohur. Udhëtimi më dukej si një nisje drejt hapësirave ndërplanetare, në kërkim të së panjohurës. A do ishin të vërteta ato që kishim dëgjuar? A do ta realizoja qëllimin e nisjes ? Kisha një merak të mistershëm që vetëm një nënë di ta vuaj por jo ta përshkruaj. Janë ndjenja kaq brendësore sa e gjej të vështirë t’i përcjellë tek të tjerët.
-Kur e keni ndjerë veten keq në emigracion?
Në fillim. Ishin kohë të acarta. Kohë kur kurajoja duhej ndezur në çdo qelizë të trupit. Nuk thonë kot fillimi është i vështirë. Na trajtonin si inferiorë kur na sillnin bukën në tabaka dhe ne duhej të prisnim rradhën e pafundme. Në radhë dikush na thërriste shqiptar, me një shprehje të atillë fytyre sikur shqiptonte fjalën lebroz. O zot ç’situata! Me kalimin e kohës gjithë “emërtimet fyese” dhe situatat e vështira i kapërcyem me vështirësi, duke treguar me sjelljen tonë se vinim nga zemra e Europës pamvarësisht se mbartnim probleme të rënda ekonomike dhe halli na kish çuar në derën e tyre. Sot shumica e shqiptarëve ndjehen krenarë që i kanë treguar botës pjesë nga kultura jonë e lashtë, nga aktivitetet tona të bukura me shoqatat kulturore shqiptaro- italiane të formuara vite më parë. Me punë, mund, djersë, ne kemi vënë në vendin që na takon: dinjitetin, identitetin dhe imazhin e krenarisë shqiptare.
-Cili është mendimi juaj për politikën shqiptare?
E kam amanet nga paraardhësit e mi që mos i afrohem "politikës ". Kështu që rezervohem thjesht në dhënien e një mendimi. Për mua politika duhet të jetë arti për të arritur mirëqënien e një populli. Kush bën këtë, ka bërë politikë. Politika shqiptare për vetë faktin se ka probleme të shumta në atdhe, drita, ujë, kontrabandë, falsifikime, është duke përshkuar akoma traun e ekuilibrit.
-A e ndjeni racizmin në vendin ku punoni dhe jetoni?
E shpjegova dhe më lart në fillim ... Tani jo! Bile jam anëtare e Këshillit të emigracionit në Komunën e Triestes, ku jetoj. Besoj se shumë emigrantë shqiptarë e kanë kaluar fazën e diskriminimit sepse sot ato me sjelljen dhe punën e tyre gëzojnë simpatinë dhe barazimin me vendasit.
-Pse i ndihmoni të tjerët. Çdo të thotë bamirësia për ju?
Që të ndihmosh nuk do të thotë bamirësi, por një lloj detyrimi që ke ndaj një personi në nevojë. Dhe kjo varet nga nevojat që kanë personat dhe nga mundësitë që na krijohen për ta ndihmuar. Këtu në emigracion mua më është dhënë mundësia që t’i jem pranë çdo nevojtari emigrant që jo vetëm kanë kombësinë shqiptare por që janë shtetarë të Bosnjës, Hercegovinës, Sllovenisë, Kroacisë apo Rumanisë. Qyteti i Triestes ku banjo unë është një qytet I populluar nga të gjitha etnitë, për vetë strategjinë që ka ky qytet bregdetar, ku ankorohen tragete nga e gjithë bota. Është një nga qytetet që mikpriti eksodet e ndryshme që kanë ndodhur duke nisur nga viti 1990. Duke qenë dhe vetë emigrante, unë jam më e ndjeshme ndaj tyre. Ndihma ndaj atyre qëkanë nevojë për të,kjo ka qenë e përditshmja ime që nga viti 1990-94 ku në Itali vinin shumë emigrant nga Shqipëria dhe më vonë nga luftrat e Bosnjës, Sllovenisë, Kosovës apo Maqedonisë, ku flukset e refugjatëve u bënë më të shpeshta dhe unë isha çdo ditë pranë tyre. Dua të them se në këtë punë nuk kam qenë kurrë e vetme. Më kanë ndihmuar shumë miqtë e mi Masrur Imami dhe Xhokonda Amadej.
-Kujtoni ndonjë detaj të rëndësishëm ose ndonjë histori nga gjithë kjo përkujdesje ndaj emigrantëve?
Kam shumë kujtime të dhimbshme por dhe të bukura nga takimet dhe nevojat e emigrantëve. Do veçoja dy. Të gjithëve u kujtohet viti 97 kur helikopteri Italian mori në stadium një familje shqiptare me dy fëmijët e saj, njëra prej të cilëve ishte shumë e sëmurë. Vajza u shtrua në spitalin e Barit. E ëma gjeti numrin e telefonit tim, më merr urgjentisht dhe më tregon rastin e fëmijës së saj. Spitali I Triestes “Burlo”, mbahet si nëj nga spitalet më të mira në Evropë për sëmundjen që kishte Ina. Bëra çmos me prefekturën dhe nuk ja harroj kurrë dhe zonjës Alma Biskarro, që më shoqëroi në spital e kudo deri sa sollëm familjen shqiptare në Trieste dhe Inën e shtruam mënjeherë në spitalin e “Burlos”. Familjarët e tjerë për 20 ditë ndenjën në shtëpinë time, deri sa i sistemoi Karitasi. Gjithashtu nuk do të harroj kurrë rastin e nëj djali të ri që po e kthenin në Shqipëri dhe ai bërtiste se s’donte të kthehej. Në një moment I shpëtoi policëve nga dora dhe u afrua afër nesh, aty tek sheshi I tragetit, dhe njëri prej policëve i ra me shkop gome dhe ai bërtiti:”Oh nëna ime!”. Aq shumë u trondita sa për një çast mendova se aty mund të ishte djali im dhe u futa dhe unë në mes. Hëngra dhe unë një shkop gome, që më dhemb akoma kurrizi kur e kujtoj. Djali veç të tjerave ishte me temperaturë, dhe mbas ndërhyrjeve tona e lanë të merrte vehten nga temperature dhe gripi dhe uën e mroa në shtëpi. Ditën që ai do të ikte me target ishim ulur në tavolinë për të ngrënë drekën. Kisha mysafir zotin e nderuar Kristaq Lako, atë kohë redaktor i gazetës “Pasqyra” si dhe një gazetar tjetër nga televizioni shqiptar që nuk ia kujtoj dot emrin tani. Më kujtohet që zoti Kristaq e pyeti djalin nga ishte dhe kur ai tha nga Tirana dhe nisi të thoshte emrin e të atit mu errësuan sytë. Ishte djali i atij njeriu që kishte dhënë urdhrin e pushkatimit të tim eti…Ndjeva që po më dridhej garzhdja në dorë sepse ishte moment kur po ndaja gjellën. Por e mblodha vehten dhe thashë me vete:”E ç’faj ka ky për fatkeqësinë time, për faktin që unë u rrita pa babë, në mjerim të plotë…?Mund të kisha lindur unë në vend të tij, ose anasjelltas. Pastaj mu kujtua fakti që ne shqiptarët sot më shumë se kurrë duhet të jemi të bashkuar, t’i harrojmë hakmarrjet dhe përçarjet, pasi nuk duhet të rrimë me kokën prapa. Mbas një jave më merr i ati i djalit, i cili me gjysëm zëri më tha:”Ti me bukë e unë me gurë”. Por ajo ishte një leksion dhe një mësim dhe për atë djalë, por, mendoj dhe për të tjerët, që të tregojmë se duhet të dimë të falim për të rregulluar diçka të shkatërruar.

Cikel poezish dedikuar Vitore Leka

Bashkeatdhetari ne Selanik, Mina Papajorgji dedikon kete cikel poezish zones Vitore Leka
Ne mengjes heret u ngrita.
Ne mengjes heret u ngrita, ne kompjuter u vertita,
Nje buqet te bukur mora, dalnga dal shkallet i shtova.
Mardena si yll e drita, Vitore Stefa leshon cika.
Nen e bije te munduar, Trieste e treviso qendruare.
Virtuale rreze drrite, Patriote shkallet ngjite,
Vitore Stefa nje nene vitale, rinia e saj ishte me halle.
Metafora esht e qarte, mbese e kristoforidhit t'arte,
Deshira per tu shkolluar, ender e pa realizuar.
Vitoria me sakrifica, ishte ne te pesembedhjetat,
Mesuesia me korespondence, ngjiti ate te perpjete,.
E re ne shoqet e saja, u rit, ne fshatra e pllaja,
I kushtohesh letrsise veshur robate e zise.
Ajo biografi e shkrete, i kish lodhur perjete,
Asnje te drejt e mjera s'pati, ne duar i mbeti shati,
Krijimtaria e saj e dlire, mbeti ne sirtar e ngrire.,
S'mund ti prishesh qetesia, mbretit nga Abisinia,
Nje tufan i pa menduar.
Nje tufan i pa menduar, rembyer me kemb e duar,
Profesorine me vlere, bisha zvare e kishte nxjere.
Pushkatimin e kish ndiere, nga varmihtesit e uryer,
Pa gjykate e drejtesi, femijet akoma ne gji.
Vitore Stefa ish e mitur, kur mbi tok e kish vervitur,
Duke qen e ngasheryer, babane gjak e kishin lyer.
Pasojat e asaj dite, maratonave s'ju shqite.
Fat i tij i pa pershkruar, universitet mbaruar,
Ne perndim ishte shkolluar, ne vendlindje vegjetuar.
Bare e rende per mbi shpine, eshtrat gjikund su gjinden,
Zia mbeti e pa shuar, neper fshatra internuar.
Jam i lumtur kam ne dore !
Jam i lumtur kam ne dore, plage shpirti nje kurore,
Buqet lulesh per daasmore, kohen e shkuar s'e harojme.
Pika loti ne c'do varg, brenga vuajtje pa hesap,
Shpirt e zemer te coptuar, jeten ne pellemb ne duar.
Vitore stefa bije e helmuar, jetime jeten e kish shkuare,
Letersise ju kushtua, per atdheun pergjeruar.
Librate qe kishte shkruar, jan thesar i pa cmuare.
Ender e vjeter s'ish haruar, veprate me radhe shtruar.
Nen Tereze e kane quajte, shqipetaret e merguar,
Per tu ardhure ne ndihme, asnje cast s'kishte pertuar.
Diplomate pa emeruar, shtet me shtet kishte kaluar,
Ne kongrese e mitingje, zeri i saja s'kish pushuar.
Mina A. Papajorgji, Selanik

Si u njoha me Berluskonin dhe Vitorio Zgarbin

Gazeta"Telegraf"
“Si u njoha me Berluskonin dhe Vitorio Zgarbin”
Gazmend AGAI
Flet në “Telegraf” Vitore Stefa-Leku, e cila u dekorua nga Bashkia e Beratit me titullin “Qytetare Nderi”
Figura e zonjës së madhe dhe të nderuar, Vitore Stefa Leka, ka vite e vite që është e njohur jo vetëm në atdhe, por në gjithë trevat shqiptare apo në diasporë, në lidhje me veprimtarin e saj humane. Kanë shkruar shumë gazeta për të duke filluar nga viti 1990 pikërisht nga koha që ajo emigroi familjarisht në Itali dhe iu kushtua çështjesh shqiptare duke aktivizuar jo vetëm shqiptar, por dhe të huaj. Këto i kemi lexuar nga intervistat e ndryshme në gazeta që kanë dhënë jo vetëm profesorë, politikanë dhe gazetarë shqiptarë, por edhe të huaj, si mjeshtri i pikturës botërore, profesor Masrur Imani, poetja e shquar Xhokonda Amadej, që ka bërë dhe parathënien e njërit nga librat e zonjës Vitore, pastaj gazetari i gazetës “Il piçolo”, i cili në librin e tij i ka kushtuar një faqe të tërë veprimtarisë dhe aktivitetit të kësaj zonje të madhe. Para pak ditësh ajo është dekoruar nga Bashkia e qytetit të Beratit me titullin “Qytetare Nderi”. Motivi i dekorimit të zonjës Vitore Stefa Leka ka qenë kontributi human i dhënë prej saj midis emigracionit beratas, atij shqiptaro-kosovar, por edhe komunitetit italian të Triestes e më gjerë, ku prej vitesh figura e saj ka pushtuar vendin e nderit.
Znj.Vitore, ju këto ditë jeni dekoruar nga Bashkia e qytetit të Beratit Me titullin “Qytetare Nderi”. Si u ndjetë në momentet që ju dha ky vlerësim?
Kjo ishte një surprizë e madhe për mua. Unë nuk dija gjë. Këngëtarja Alida Hisku më tha në telefon që të shkoja me atë në Shqipëri. Ajo më tha se kishte një koncert në Berat. Kjo më entuziazmoi dhe erdha në Berat. Aty bashkia kishte organizuar gjithçka, një koncert madhështor me këngëtarët e Beratit . Unë në fakt nuk isha fare e përgatitur, por ngjitem në skenë me lot në sy dhe e emocionuar përshëndes të gjithë të ftuarit. Me të vërtetë që kjo ka qenë surpriza më e bukur e jetës sime. Nuk kam fjalë se si t’i përshkruaj ato momente.
Na flisni pak për misionin tuaj tepër human në ndihmë të emigrantëve shqiptarë në Itali?
Për mua këtë mision e bën çdo shqiptar sepse ne e kemi në traditë, në shpirt e kudo për të ndihmuar. Duhet të jesh atje që të kuptosh çdo të thotë se sa të dhemb atdheu. Unë këtë e kam shprehur në poezi e kudo, por sado që t’ju them juve tani janë ndjenja të çastit. Unë jetoj në Trieste të Italisë, i cili është një vend ku për herë të parë erdhën me traget emigrantët e parë nga Durrësi. Trageti vinte dy herë në javë dhe unë aty shikoja vargun e gjatë të refugjatëve që zbrisnin drejt të panjohurës ashtu si dhe unë kur erdha drejt të panjohurës në fillim. Meqë unë isha pak si e stabilizuar dhe kisha shtëpinë i merrja emigrantët dhe i mbaja në shtëpinë time. Unë nuk është se ju kushtova shumë, por kjo erdhi spontane. Kjo është një gjë që e bën çdo shqiptar. Unë pata fatin ndoshta meqë isha në atë qytet ku vinte dy herë në javë trageti. Unë rrija aty, valët e detit puthnin valët e vendit tim, kisha mallin, ishte poezia brenda meje. Më shumë ishte malli i asaj vetmisë që të jep emigracioni. Unë shkoja çdo ditë te trageti dhe u përplasja me vargun e refugjatëve.
Për juve kanë krijuar një respekt të madh edhe personalitete të Italisë. Si keni arritur të depërtoni kaq thellë në këtë shtet?
Unë kam 19 vjet që jetoj në Itali. Vitet e para edhe unë me vështirësi jam integruar në Itali. Mirëpo me ndihmën e miqve të mi italianë, si: Masrur Imani, i pari novelist, i cili ka ardhur dhe disa herë në Shqipëri dhe një nga piktorët më të mëdhenj të botës, Xhokonda Amadej një nga poetët më të mëdhenj dhe shumë të tjerë ju tregoja hallet duke ju folur dhe për Shqipërinë. Me mundësitë e tyre ata rregullonin me punë dhe dokumente emigrantët. Masrur Imani ka ndihmuar shumë, ka ndihmuar dhe gjatë luftës së Kosovës dhe vazhdon të ndihmojë sërish.
Ju keni ndihmuar edhe shumë shqiptarë të Kosovës gjatë luftës. Si u krijuan kontaktet mes jush nga Italia?
Lufta e Kosovës na angazhoi sepse po aty në Trieste vinin nga Evropa bijtë e nënave sepse ishte thirrja “Atdheu na thërret” dhe ata ju përgjigjën kësaj thirrje. Ata kalonin në Durrës për të marrë tragetin dhe vinin dhe flinin në shtëpinë time. Është shumë emocionuese dhe prekëse sepse në atë shtëpi unë kam pasur dy raste ku të dy ata djem janë vrarë. Njëri nga këta djem kishte ikur 14 vjeç me babain e tij, i cili punonte në Gjermani. Ky djali kishte marrë një kitare prej druri sepse e kishte qejf muzikën. Me vitet që kaluan ai erdhi me këtë kitarë prej druri që sot rrinë në faqen e murit në shtëpinë time e shkruar UÇK dhe emrin e tij Kujtim Neruzha. Ai më tha se atë kitarë do ja çonte nënës së tij. Atë ditë që iku qëndroi te dera dhe më tha “nënë s’ka lot, unë kitarën po ta le ty dhe kur të mbaroi lufta do vij ta marr dhe do të iki në shtëpinë time”. Por ai nuk u kthye asnjëherë. Kur erdhën shokët e tij dhe i pyeta se ku e kishin Ruzhën, ata më thanë se është vrarë. Unë edhe sot kitarën e tij e kam në shtëpi.
Çfarë do të na thoje për njohjen edhe me kryeministrin e Italisë Silvio Berluskoni në kohën që Shqipëria sapo ishte hapur me botën?
Po unë kam shumë vjet që jetoj në Itali, gjithashtu është edhe reputacioni që të krijon dhe kontaktet me të huajt. Janë ata që më kanë ndihmuar pikërisht. Unë u mundova që me forcat e mia, me krijimin e shoqatave të ndryshme nga shqiptarë të ndryshëm që janë në gjithë Italinë nëpër qytete të ndryshme të saj ku bëmë bashkimin e shoqatave me qendër në Rimini ku President ishte Alban Kraja. Kjo quhej shoqata “Italo-Arbëreshe”. Mua më kanë zgjedhur dhe presidente nderi të këtyre shoqatave. Një nga detyrat ishte aty në Trieste ku kemi një shoqatë të grave “Ecim së bashku”. Një poete, vajzë aktive dhe e mrekullueshme Mardena Kelmendi për të parën herë ka futur brenda shqiptarë të Maqedonisë, Kosovës. Përkrah vajzave shqiptare bashkë dhe me italianet ka bërë disa aktivitete me poete dhe këngëtarë për të prezantuar faqen tjetër të shqiptarit, për të hequr atë opinion të tmerrshëm për shqiptarët. Ne kemi ngritur edhe këshillin e emigracionit ku unë jam anëtare dhe përfaqësoj jo vetëm shqiptarët, por të gjithë emigrantët nga e gjithë bota. Unë edhe sot jam në këshillin e komunës së Triestes dhe së fundi jam kandidate për këshillin e Bolonjës, ku ka shumë studentë shqiptarë. Si Silvio Berluskonin, Finin dhe shumë personalitete të tjera të Italisë i kam takuar dhe më kanë respektuar. Unë jam një ambasadore që përfaqësoj Shqipërinë time. Unë kam krenarinë kur jam para tyre dhe kur më pyesin me kuriozitet për Shqipërinë. Sot ata e kanë shkelur dhe e njohin Shqipërinë me pëllëmbë. Takimet e mija me këto personalitete të Italisë kanë qenë në vitet ‘90-‘91-‘92.